Rodzina może być dwu-, trzy-, cztero-, czy pięcioosobowa. Wszystko zależy od modelu rodziny (o którym więcej pisałam TUTAJ). Tak, jak kobieta staje się Matką, a mężczyzna Ojcem, tak dziecko może stać się Bratem, czy Siostrą. Pierworodny potomek uczy się nowej roli w życiu – roli starszego rodzeństwa.

Jak powiedzieć dziecku, że będzie miało siostrzyczkę/braciszka?

Bardzo ważne, by już na samym początku poinformować dziecko o tym, że mama jest w ciąży. Nie ważne, czy dziecko ma 1,5 roku, czy 5 lat – ważne by nowinę przekazać dziecku możliwie szybko, zanim ciało mamy zacznie się zmieniać. Nie opowiadajcie dziecku bajek o bocianach, czy kapuście. Jego świadomość jest na wyższym poziomie niż sądzicie. Do opisania wyjątkowego stanu mamy używajcie jasnych oraz zrozumiałych komunikatów, np. u mamy w brzuszku rośnie dzidziuś, zamiast określeń typu „w macicy rozwija się dziecko”. Warto wspomóc się książeczkami, opisującymi i ilustrującymi rozwój płodu.

Przygotowanie dziecka do przyjścia na świat rodzeństwa.

9 miesięcy ciąży (choć de facto niecałe 8, a czasami nawet jeszcze mniej) to okres na tyle długi, by w spokoju przeorganizować życie rodzinne.Oto kilka wskazówek, które mogą okazać się pomocne w przygotowywaniu dziecka do przyjścia na świat młodszego rodzeństwa.

1. Zmiany.

Zaplanuj zmiany w życiu dziecka tak szybko, jak jest to tylko możliwe. Jeśli planujecie wysłać je do przedszkola, zróbcie to przed narodzinami rodzeństwa, żeby przypadkiem nie poczuło się ono wypchnięte z domu. Ewentualną zmianę łóżeczka również postarajcie się przeprowadzić sprawnie. Wszystko, czego nie uda Wam się zmienić do dnia porodu pozostawcie na jakiś czas (kilka miesięcy) bez zmian.

2. Mniej czasu.

Stopniowo i powoli przyzwyczajajcie dziecko do spędzania mniejszej ilości czasu z mamą. Dobrze jeśli tata będzie starał się zastępować mamę co jakiś czas, w czynnościach, które do tej pory tylko ona robiła (kładzenie spać, wstawanie w nocy, chodzenie na spacery…).

3. Gorsze samopoczucie.

Zawsze mówcie dziecku prawdę i tłumaczcie, dlaczego mama źle się czuje (np. ciąży jej brzuszek).

4. Nie-noszenie.

Noszenie starszego dziecka nie jest zakazane w ciąży, ale może być dla kobiety dużym oraz zbędnym wysiłkiem. Dobrze jest stopniowo odstawiać branie dziecka na ręce, stosując odpowiednie zamienniki noszenia.

5. USG.

Postarajcie się zabierać swoje starsze dziecko na badania USG ciąży, podczas których również ono będzie mogło zobaczyć rozwijające się w brzuchu mamy dziecko. Jeśli na wizycie otrzymacie zdjęcia USG, koniecznie pokażcie je malcowi.

6. Wyprawka.

W wicie gniazda nie zapomnijcie zaangażować starsze dziecko – niech ono również ma swój udział w kompletowaniu wyprawki dla dzidziusia.

7. Inne niemowlęta.

Pokazujcie swojemu pierworodnemu inne malutkie dzieci oraz przejrzyjcie razem album, kiedy ono samo było takie małe.

8. Pozytywne myślenie.

Nie poruszajcie z dzieckiem tematów, które Was mogą wcale nie dotyczyć. Np. nie ma potrzeby mówienie do dziecka, że będzie się je dalej, tak samo mocno kochać, gdyż możemy tym tylko zaniepokoić dziecko, czy coś mu zasugerować.

9. Dzielenie.

Już teraz ucz dziecka “dzielenia się” – kup od czasu do czasu coś tylko dla dzidziusia.

10. Rozstanie.

Przygotujcie dziecko mentalnie na rozstanie. Najważniejsze jest uświadomienie malcowi, że mama, by urodzić dzidziusia musi na parę dni pójść do szpitala. Możecie spróbować zorganizować dla maluszka nocleg poza domem (u cioci lub babci), czy wspólnie spakować torbę do szpitala. Dobrze jeśli podczas Waszej nieobecności starszym dzieckiem będzie mogła się zająć jakaś bliska, znana mu osoba, np. babcia. Pamiętaj, że małe dziecko będzie bardziej zainteresowane tym, co z nim się będzie się działo, niż samym porodem.

Pierwsze zapoznanie rodzeństwa

Przedstawcie starszemu dziecku jego siostrzyczkę lub braciszka jeszcze w brzuchu. Zachęcajcie dziecko do dotykania ciążowego brzuszka – niech poczuje, jak dzidziuś kopie. Może całować, tulić oraz tak, jak Wy rozmawiać z brzuchem.

Niestety w większości szpitali w Polsce dzieci poniżej 7 roku życia mają zakaz wstępu na oddziały położnicze. Waszemu starszemu, choć ciągle małemu dziecku może być więc trudno Was odwiedzić. Bądźcie z malcem w ciągłym kontakcie, dzwońcie, wysyłajcie zdjęcia brata, czy siostrzyczki. Niech wie, co się u Was dzieje.

Rewolucja w życiu starszego dziecka

Pojawienie się w domu młodszego rodzeństwa jest zawsze ogromnym przeżyciem dla dziecka. Nie ma się tu w zasadzie czemu  dziwić, skoro Wasz świata na nowo zostaje przeorganizowany, to co dopiero można powiedzieć o małym, hermetycznym świecie Waszego dziecka… Zmiany, które następują w domu po pojawieniu się młodszego rodzeństwa są nieuniknione, co nie znaczy, że muszą być zmianami na gorsze.

1. Angażuj dziecko do pomocy.

Z otwartymi ramionami przyjmuj każdą pomoc ze strony starszego dziecka. Niech towarzyszy Wam podczas kąpieli, przewijania, karmienia…

2. Ogranicz liczbę gości.

Odwiedzający Was znajomi, czy rodzina przychodzą z zamiarem zobaczenia noworodka i często nieświadomie ignorują starsze dziecko. W Waszym życiu dopiero co zaszła duża zmiana – dajcie sobie trochę czasu na przywyknięcie do nowej sytuacji, a wolne chwile zamiast z gośćmi spędźcie ze starszym dzieckiem.

3. Poświęcaj dużo czasu starszemu dziecku.

Staraj się, jak najwięcej czasu (zwłaszcza na samym początku) poświęcać starszemu dziecku. Podczas karmienia możesz np. czytać książkę drugiemu dziecku. Bardzo ważne jest, by pierworodne nie poczuło się zepchnięte na dalszy plan – zaangażowanie taty będzie tutaj konieczne i niezbędne.

4. Nie strofuj.

Większość rodziców obawia się kontaktu dwu- lub trzylatka z noworodkiem. Boją się, że dziecko niechcący zrobi mu krzywdę. W tego typu sytuacjach unikajcie okrzyków typu “Nie!”, “Uważaj!”, “Nie rób tak!”. Takie strofowania starszego dziecka może zniechęcić je do maluszka. Niech Wasze uwagi dotyczące zajmowania się młodszym rodzeństwem będą konstruktywne oraz poparte przykładami. Pokaż dziecku, jak zajmować się maluszkiem. Wytłumacz, dlaczego trzeba być delikatnym i czułym. Pozwól mu zapoznać się z maleństwem, zawsze jednak bądź w pobliżu.

4. Prezent dla Starszaka.

Odwiedzający Was znajomi oraz rodzina będą z pewnością przynosić upominki dla maleństwa. Upewnijcie się, czy w gąszczu tych prezentów znajduje się również coś dla starszego dziecka.

Regres w już opanowanych codziennych czynnościach u starszych dzieci, a także powrót do niektórych niemowlęcych zachowań po pojawieniu się młodszego rodzeństwa jest czymś normalnym i nie powinien Was niepokoić (więcej o nim pisałam TUTAJ). Teraz dziecko uważa, że bycia małym jest bardzo fajne, bo dostaje się od rodziców dużo uwagi, miłości i opieki. Dobrze jest wykorzystać tę wiedzę i zastosować psychologię odwrotności – małe dzieci są równie słodkie, co niesamodzielne, nie mogą np. pójść na rower, bawić się na placu zabaw, czy jeść lodów.

Chcesz skonsultować rozwój dziecka, a może potrzebujesz wsparcia w zakresie rodzicielstwa?